Nauczyciel i dziecko – diagnoza wybranych obszarów edukacji

Abstract

Edukacja dzieci młodszych i starszych to obszar, który budzi dziś zainteresowanie nie tylko naukowców oraz badaczy praktyki oświatowej, ale również rodziców dzieci w wieku objętym obowiązkiem szkolnym oraz rozmaitych podmiotów odpowiedzialnych za kształt współczesnej polskiej oświaty. Dążenie do efektywności kształcenia oraz poprawy jakości współczesnej edukacji zależy przede wszystkim od zaangażowania nauczycieli w przemiany tych procesów. To nauczyciel ostatecznie decyduje, czy i na ile rozumie sens dokonywania zmian oraz jaką ma motywację do ich wprowadzania w praktykę edukacyjną. Jeśli jest osobą odczuwającą potrzebę doskonalenia siebie i swoich działań w nauczaniu oraz wychowaniu, to podejmuje inicjatywę poszukiwania rozwiązań ulepszających i innowacyjnych. Naśladuje wtedy bądź modyfikuje znane wzorce organizacyjne lub metodyczne, odwołując się również do własnego doświadczenia zawodowego. Poszukuje i wzbogaca swoją wiedzę teoretyczną z subdyscyplin pedagogicznych, „dającej intelektualne tworzywo do refleksji i twórczej działalności”1 . Nauczyciel powinien być aktywnym badaczem praktyki edukacyjnej, posiadać cechy badacza oraz zdolność do wszechstronnej refleksji. Umiejętności projektowania badań, ich przeprowadzania zgodnie z pedagogiczną procedurą metodologiczną, wyciągania wniosków i uprawnionych uogólnień mogą wnosić elementy uzasadniające sens zmieniania rzeczywistości oświatowej oraz implementowania nowych rozwiązań. Nawet wycinkowe badania diagnozujące zastaną praktykę są przydatne do trafnego i poprawnego prowadzenia działań edukacyjnych w wielu obszarach dydaktyki i wychowania. Porządkowanie oraz opisywanie zgromadzonych materiałów w ujęciu ilościowym i próby wyjaśniania konkretnych sytuacji lub zjawisk w aspekcie jakościowym mogą stanowić też wartościowe źródło porównywania otrzymanych wyników z innymi badaczami oraz dawać namysł co do prognozowania na przyszłość.