Rola wizualnej i haptycznej percepcji w procesie poznawczym form plastycznego wyrazu

Abstract

Podnosząc zagadnienie artystycznej interpretacji przedmiotów i przestrzeni, w zależności od percepcyjnych uwarunkowań, wypada zwrócić uwagę na kwestie teoretyczne odnoszące się do wizualnego postrzegania. Należy przede wszystkim zaznaczyć, że nie mamy do czynienia z niezmienną i daną nam raz na zawsze zdolnością. Wprost przeciwnie, chodzi tutaj o długi biologiczny rozwój, od czasów prymitywnych do współczesności. W tym ujęciu percepcja wizualna nie jest jedynie biernym odbiorem wzrokowym, ponieważ wszystkie wrażenia rejestrowane przez umysł są poddawane analizie porównawczej w odniesieniu do elementów należących do fizycznej rzeczywistości. Pod tym właśnie kątem staramy się zrozumieć ich wzajemne zależności. Z jednej strony pojawia się koncepcja fizjologicznego wizualnego odbioru, z drugiej strony musimy wziąć pod uwagę aktywne działanie intelektu. Mówimy zatem o wpływie umysłu na wizualne postrzeganie i o wpływie wizualnego postrzegania na umysł. Innymi słowy, pytania rodzą się w umyśle, ale to doświadczania wzrokowe i/lub dotykowe dają na nie odpowiedzi. Ponadto problematyka dotycząca rozwoju psychomotorycznego musi uwzględnić wszelkiego rodzaju inne działania w relacji do czucia dotykowego stymulowanego przez zmysły, a zwłaszcza przez wzrok. Definicja haptyczno- -kinetycznej percepcji stanowi bez wątpienia integralny element w relacji podmiot-przedmiot, jako rodzaj mind-game w sztuce op-artu czy w odniesieniu do koncepcji sztuki kinetycznej. W tym też świetle wyłaniają się ponownie dwa zasadnicze pytania. Czy sztuka wieku XXI-ego przedstawia nam się rzeczywiście jako nowoczesna? I czy jest możliwe doświadczenie pustej przestrzeni w sztuce współczesnej?