Współczesne bezpieczeństwo. Wyzwania. Szanse. Zagrożenia (cz. 1) / pod red. Mariana Żubera

Abstract

Wśród wielu kategorii, a także pojęć opisujących funkcjonowanie państwa, „bezpieczeństwo” stanowi, niezależnie od etapu rozwoju historycznego, jedno z najważniejszych zagadnień, któremu poświęca się wiele uwagi i które zajmuje podstawowe miejsce w jego polityce. Wynika to z faktu, że państwa kierują się dwoma podstawowymi motywami: wolą przetrwania i zachowania własnej egzystencji oraz tożsamości, wyrażaną z jednej strony w nieustannym poszukiwaniu optymalnego bezpieczeństwa, z drugiej zaś rozwoju oraz wzrostu znaczenia państwa. Pojęcie „bezpieczeństwo” kształtowało się i rozwijało wraz ze zmianami zachodzącymi w danym państwie, a ściśle związane jest ono z terminem „zagrożenie”. Upadek systemu dwubiegunowego, będący wynikiem zmian ustrojowych, jakie miały miejsce pod koniec lat 90. ubiegłego wieku, doprowadził do zmiany w postrzeganiu zagrożeń. Od tej pory zagrożenie militarne, wcześniej stanowiące główny powód troski o bezpieczeństwo danego państwa, zaczęło mieć dużo mniejsze znaczenie. Pojawiły się zagrożenia i wyzwania o zupełnie innym charakterze. Wśród tych zagrożeń główne miejsce zajmują kryzysy regionalne i subregionalne, bardzo często stanowiące źródło zapalne kryzysów o znacznie większym zasięgu i natężeniu. To one obecnie są przedmiotem stałej troski w polityce bezpieczeństwa Unii Europejskiej. Wiele miejsca tej problematyce poświęcono m.in. w Europejskiej Strategii Bezpieczeństwa, która dokładnie precyzuje i charakteryzuje elementy stanowiące największe zagrożenie dla bezpieczeństwa europejskiego oraz globalnego. W dniach 10-11 czerwca 2024 roku na Wydziale Nauk o Kulturze Fizycznej i Bezpieczeństwie Akademii Nauk Stosowanych w Nowym Sączu, na pierwszej konferencji naukowej z cyklu „Współczesne bezpieczeństwo. Wyzwania. Szanse. Zagrożenia”, zebrali się naukowcy i praktycy zajmujący się problematyką zagrożeń oraz sposobami zapewnienia bezpieczeństwa. Wydarzenie to miało na celu integrację środowisk zajmujących się powyższą tematyką i wymianę poglądów związanych głównie z ograniczaniem oraz likwidacją skutków potencjalnych zagrożeń, czego owocem jest niniejsza publikacja. Zakres tematyczny poszczególnych rozdziałów jest bardzo szeroki, co wynika z interdyscyplinarnego charakteru powyższej tematyki.