Czynności lekcyjne nauczycieli i uczniów, interakcje między nimi oraz postawy uczniów wobec lekcji wychowania fizycznego

Abstract

Edukacja według B. Niemierki jest ogółem działań skierowanych na wywołanie celowych, korzystnych zmian w uczniu. W wyniku działań edukacyjnych, które mają wpływ na sferę emocjonalno-motywacyjną i poznawczą, możemy mówić o wychowaniu, nauczaniu i kształceniu, gdzie „wychowanie jest działaniem edukacyjnym zorientowanym na zmiany emocjonalne, a pośrednio na zmiany poznawcze w uczniu” (Niemierko, 2012). W pedagogice wychowanie obejmuje wszelkie procesy oddziaływania na ucznia w sferze ciała i umysłu (Strzyżewski, 1996). Koresponduje to z głównymi założeniami wychowania fizycznego, które ewoluowały w Polsce począwszy od poglądów J. Śniadeckiego zawartych w pracy O fizycznym wychowaniu dzieci, czyli koncepcji wychowania fizycznego rozumianego jako ćwiczenie ciała (Śniadecki, 1805), aż do prac współczesnych teoretyków wychowania fizycznego, w których dominuje koncepcja wychowania w trosce o ciało (Grabowski, 1997). W Polsce nadal funkcjonują powyżej przytoczone myśli wychowania fizycznego: koncepcja biotechniczna, czyli kształtowanie sprawności i umiejętności ruchowych, a także koncepcja humanistyczna – akcentująca, oprócz wyżej wymienionych, także kształtowanie postaw i motywacji „do całożyciowej troski o ciało” (Grabowski, 2000). Idee te, wzajemnie się przenikając, dają wyraz współczesnej definicji wychowania fizycznego: „Wychowanie fizyczne widzimy jako proces emocjonalnego i praktycznego kształtowania aktywnego fizycznie stylu życia, oparty na uświadomieniu oraz realizacji rozwojowych i zdrowotnych potrzeb człowieka środkami kultury fizycznej” (Pańczyk, Warchoł, 2006, s. 61). Aby status wychowania fizycznego we współczesnej szkole nie ulegał dalszemu obniżeniu, należy dążyć do realizacji aktualnych celów wychowania fizycznego w oparciu o wyżej wymienioną definicję. Analizując poglądy M. Demela, K. Zuchory i A. Pawłuckiego dotyczące tego tematu, można zgodzić się, że podział celów wychowania fizycznego, który proponuje W. Osiński jest najbardziej trafny: „postawy i motywacje – prosomatyczne i prospołeczne, wiedza i zrozumienie, umiejętności doskonalenia i władania ciałem oraz sprawność i kondycja fizyczna” (Osiński, 2011, s. 117). Widać wyraźnie, iż na szczycie głównych celów wychowania fizycznego znajduje się świadomość i osobowość, a umiejętności i sprawność są wymieniane w drugiej kolejności, co bardzo często stoi w sprzeczności z celami, jakie realizuje wielu nauczycieli wychowania fizycznego.