Komunikowanie się nauczycieli szkół podstawowych z uczniami w procesie edukacji szkolnej

Abstract

Wieloparadygmatyczność pedagogiki kreuje przed współczesnym badaczem różnorakie sposoby opisywania i tworzenia rzeczywistości edukacyjnej. W wielu spośród perspektyw badawczych istniejących na gruncie badań nad edukacją postuluje się istnienie obiektywnej, dającej się poznać rzeczywistości badawczej (np. w pozytywizmie, strukturalizmie czy też funkcjonalizmie) . W innych z kolei (np. humanizmie, interpretatywizmie, pedagogice krytycznej, paradygmatach: konstruktywistycznym czy partycypacyjnym) dominuje domniemanie o istnieniu wielorakich rzeczywistości, konstruowanych przez ludzi i ich umysły . Niezależnie jednak od tego, jaki paradygmat będzie przyświecał i kształtował postrzeganie teorii oraz praktyki edukacyjnej, to w każdym z nich można dostrzec zasadność uczynienia komunikacji przedmiotem badań. W ramach paradygmatów opierających się na obiektywizmie ontologicznym oraz autonomii podmiotu poznającego i poznawanego komunikacji można przypisać rolę odzwierciedlania świata w umysłach odbiorców, tworzenia wspólnoty społecznej, opartej na jednolitym postrzeganiu i rozumieniu symboli biorących udział w przekazie komunikacyjnym. Paradygmaty zdominowane przez subiektywizm ontologiczny i epistemologiczny implikują natomiast nadanie komunikacji odmiennego znaczenia − jako wzajemnej wymiany znaczeń, transponowania indywidualnych konstruktów opisujących otaczający świat. Warto jednak zauważyć, że w obrębie zarówno jednych, jak i drugich paradygmatów proces komunikacji może być rozpatrywany jako istotne zjawisko, umożliwiające tworzenie wspólnoty znaczeń i perspektyw postrzegania otaczającego świata (bez względu na to, że w paradygmatach hołdujących obiektywizmowi jest to warunek istnienia wspólnoty społecznej, zaś w tych opartych na subiektywizmie to jedynie postulat, w dodatku niemal niemożliwy do osiągnięcia).